น้ำยาฟาวน์เทน (Fountain Solution)

น้ำยาฟาวน์เทน (Fountain Solution) หน้าที่ของน้ำยาฟาวน์เทนมีหลายประการ ดังนี้

1. ทำหน้าที่ช่วยให้น้ำปกคลุมบริเวณไร้ภาพของแม่พิมพ์ได้มีประสิทธิภาพมากขึ้น
2. ทำความสะอาดหมึกบริเวณไร้ภาพของแม่พิมพ์ในระหว่างที่เริ่มพิมพ์
3. รักษาสมดุลในการรวมตัวของน้ำกับหมึกพิมพ์ให้เหมาะสม และคงที่ตลอดการพิมพ์
4. เป็นสารหล่อลื่นลดแรงเสียดทานระหว่างแม่พิมพ์และผ้ายาง
5. ควบคุมการไหลของน้ำให้สม่ำเสมอ
6. คุณสมบัติเพิ่มเติมอื่นๆ เพื่อเพิ่มความสะดวกและสามารถใช้งานได้ง่ายขึ้น

องค์ประกอบของน้ำยาฟาวน์เทน นอกจากน้ำซึ่งเป็นตัวทำละลายหลัก ในน้ำยาฟาวน์เทนแล้วยังมีส่วนประกอบอื่นที่สำคัญ ดังนี้

1. กรด (Acid)
ทำหน้าที่ลด pH และช่วยรักษาบริเวณภาพบนแม่พิมพ์ให้ไวต่อปฏิกิริยากับหมึกพิมพ์ ขณะเดียวกันก็ช่วยรักษาบริเวณไร้ภาพให้รับน้ำได้ดี  กรดที่นิยมใช้มักจะเป็นกรดอ่อนๆ ได้แก่ กรดฟอสฟอริก กรดเหล่านี้จะไปทำปฏิกิริยากับกัมแล้วเปลี่ยนสภาพเป็นโมเลกุลของกรดอารบิก (Arabic Acid Molecule) ซึ่งจะไปทำปฏิกิริยาต่อกับออกไซด์ของโลหะบนแม่พิมพ์ ทำให้เกิดพื้นผิวส่วนที่ชอบนํ้า (Hydrophilic) ของบริเวณไร้ภาพ โดยที่ pH ที่เหมาะสมอยู่ระหว่าง 4.5 - 5.5 ซึ่งจะทำให้กัมอารบิกสามารถยึดเกาะกับบริเวณไร้ภาพได้ดี

2. กัม หรือ กัมอารบิก (Plate desensitizers)
กัมอารบิก (Gum Arabic) เป็นสารประกอบธรรมชาติชนิดหนึ่งที่อยู่ในกลุ่มสารไฮโดรคอลลอยด์ (Hydrocolloids) กัมอารบิกมาจากน้ำยางธรรมชาติที่ไหลออกมาจากผิวเปลือกของลำต้นของพืชในกลุ่มอากาเซีย (Acacia) กัมสามารถละลายน้ำและยึดเกาะกับอลูมิเนียมได้ดี ดังนั้นกัมจึงทำหน้าที่ยึดเกาะตรงบริเวณไร้ภาพเพื่อป้องกันการเปื้อนของหมึกพิมพ์ นอกจากนั้นแล้วยังช่วยป้องกันแม่พิมพ์จากความชื้น ป้องกันแม่พิมพ์ทำปฏิกิริยากับอากาศ และสารเคมีต่างๆ ในระหว่างที่หยุดพิมพ์อีกด้วย กัมอารบิกสามารถทำหน้าที่อย่างมีประสิทธิภาพที่ค่า pH ไม่เกิน 5 ดังนั้นควรรักษาค่า pH ของระบบน้ำให้อยู่ในช่วงที่เหมาะสม

3. บัฟเฟอร์ (Buffer)
ทำหน้าที่รักษาค่า pH ให้คงที่และอยู่ในช่วงที่เหมาะสมทางการพิมพ์ เนื่องจากในทางการพิมพ์มีปัจจัยหลายอย่าง ไม่ว่าจะเป็นกระดาษ น้ำหรือก๊าซที่สามารถส่งผลทำให้ค่า pH เกิดการเปลี่ยนแปลง ดังนั้นการรักษาระดับของ pH ให้คงที่จะเป็นการช่วยให้คุณภาพในงานพิมพ์คงที่และส่งผลให้กัมอารบิกทำหน้าที่ได้เต็มประสิทธิภาพอีกด้วย

4. สารลดแรงตึงผิว (Surfactant)
ทำหน้าที่ลดแรงตึงผิวของน้ำให้สามารถปกคลุมบริเวณไร้ภาพได้ดีขึ้น เช่น Glycerin และ Glycol ชนิดต่างๆ โดยปกติแล้วน้ำจะมีค่าแรงตึงผิวอยู่ที่ 72 Dynes/cm ซึ่งจะไม่สามารถปกคลุมผิวเพลทได้ดีต้องมีการใช้สารลดแรงตึงผิวเพื่อช่วยลดแรงตึงผิวของน้ำจนมีค่าประมาณ 35-45 Dynes ซึ่งเป็นค่าที่เหมาะสมที่น้ำจะสามารถสร้างชั้นฟิล์มบางๆเพื่อปกคลุมผิวเพลทได้ดีและรวดเร็ว

5. สารเติมแต่ง (Additive)
สารเติมแต่งเป็นสารที่ใช้เพิ่มคุณสมบัติของน้ำยาฟาวน์เทนในด้านต่างๆ ให้สามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น ซึ่งสารเติมแต่งนี้มีด้วยกันหลายตัว เช่น

          - สารหล่อลื่น (Release Agent) เช่น ซิลิโคน (Silicone) ช่วยลดการสึกหรอและยืดอายุแม่พิมพ์โดยป้องกันหมึกพิมพ์และแม่พิมพ์ ไม่ให้เกิดความร้อนสูงเกินไป

          - สารป้องกันจุลินทรีย์ (Biocide) ช่วยควบคุมปริมาณจุลินทรีย์ เนื่องจากกัมเป็นอาหารที่ดีของจุลินทรีย์ทำให้เกิดการเจริญเติบโตอย่างรวดเร็วส่งผลให้นํ้ายาฟาวน์เทนเสื่อมสภาพโดยเป็นกรดมากขึ้น ซึ่งความเป็นกรดของน้ำจะไปกัดกร่อนแม่พิมพ์และทำให้สูญเสียสมดุลของหมึกพิมพ์และนํ้า นอกจากนี้ยังทำให้เกิดตะกอนในรางนํ้าและส่งกลิ่นเหม็น

          - สารป้องกันการตกตะกอน (Sequestrant) ช่วยป้องกันการตกตะกอนของแคลเซียมและแมกนีเซียมในนํ้าโดยรวมตัวเกิดเป็นสารประกอบเชิงซ้อนที่ละลายในนํ้าได้

          - นอกจากนี้ยังมีสารลดฟอง (Defoamer) สารเพิ่มความหนืด (Viscosity builders) สารควบคุมการรวมตัวของน้ำกับหมึก (Emulsification control agent) และสารเติมแต่งอื่นๆ อีกมากมาย เพื่อให้น้ำยาฟาวน์เทนมีคุณสมบัติที่ใช้งานได้ง่าย และสะดวกมากยิ่งขึ้น